Systemisch werk: wat is het?
Met systemisch werk onderzoek je als coach wat er speelt in de onderstroom van een situatie. Je schijnt hiermee licht op de minder concrete, deels onzichtbare invloeden. Zo ontrafel je vroeg ontstane patronen, van de coachee en van het systeem. En maak je zichtbaar wat gezien wil worden.
Als systemisch coach leer je wezenlijk kijken naar wat zich ontvouwt in het contact met de coachee: welke systemische fenomenen laten zich zien?
Vervolgens onderzoek je welke helende beweging gemaakt kan worden. Zo help je de coachee bij het herstellen van de innerlijke balans en het (terug)vinden van zijn eigen plek. De plek waar het stroomt.
Het eerste systeem: je gezin van herkomst
Ellen: “Het eerste systeem waar je als mens mee in aanraking komt in je leven, is je gezin van herkomst. Dit is dus ook het systeem waarin je je eerste primaire reacties hebt ontwikkeld op wat er om je heen gebeurt.
Je ontwikkelt daar gedrag en overtuigingen die ervoor zorgen dat jij je kan handhaven (overleven) in dat systeem. Dat je daar veilig bent en daar kan functioneren. En die gedragspatronen, zijn altijd de juiste oplossing voor jou op dat moment. Je had het niet anders kunnen doen dan dat.”
“De gedragspatronen die je als kind hebt ontwikkeld, waren de juiste oplossing op dat moment”
Plekbewustzijn
“Dit is ook meteen de reden dat het bij systemisch werk (onder andere) gaat over plekbewustzijn: welke plek nam jij in binnen jouw gezin, het systeem, waardoor jij veilig was? Waardoor jij het gevoel had dat er voor je werd gezorgd?
Misschien ben je wel voor anderen gaan zorgen, maakte dat dat je veilig was. Of gezien werd. Of misschien ben je heel hard gaan werken of veel gaan bemiddelen.
Wat je ook deed: dat was toen het beste antwoord. Maar als je dat antwoord blijft herhalen, bijvoorbeeld in vriendschappen of op het werk, dan is dat niet altijd meer helpend. Systemisch werk helpt deze diepe patronen ontrafelen.”
Fenomenologisch waarnemen
“Systemisch werk wordt ook wel fenomenologisch werk genoemd. Omdat het gaat over kijken naar wat zich ontvouwt: welke fenomenen laten zich zien?
Het is hierbij belangrijk dat je een houding aanneemt die ruimte maakt. Zodat alles zich kan laten zien. Dit vraagt van een coach de vaardigheid te (leren) kijken zonder angst, zonder oordeel en zonder intentie. Zonder liefde haast. Want alleen dan ben je in staat te zien wat er werkelijk is.
“Fenomenologisch kijken betekent ook: kijken zonder angst, zonder oordeel en zonder intentie. Zonder liefde haast”
En echt helemaal kijken zonder liefde? Ach, ik heb zelf altijd geleerd dat je van al je coachees evenveel moet houden en in zekere zin blijf ik dat doen. Maar waar het om gaat is: dat je als coach voor iedereen evenveel ruimte maakt.
En dat ruimte maken kan je natuurlijk definiëren als liefde. Maar in liefde zit ergens ook iets van gehechtheid, je ergens aan verbinden. En juist bij systemisch coachen is het belangrijk dat je niét gehecht bent aan wat zich ook maar laat zien.
Want pas dan kan je werkelijk waarnemen.”
Zien wat er is (niet fixen)
“Dus zien wat er is, dat is binnen systemisch werk zo belangrijk. Geen zorg verlenen of proberen te fixen, maar werkelijk zien wat er is.
En misschien is dat meteen ook de grootste valkuil bij dit werk: denken dat je iets moet fixen. Want daar gaat systemisch werk niet over. Het gaat over ontdekken, datgene blootleggen wat zich op dat moment wil laten zien.
We zeggen in dit werkveld daarom ook wel: ontwikkeling begint bij de wereld volledig te aanvaarden en te nemen zoals die is. Met al het plezier en alle vreugde, maar ook met alle pijn en al het verdriet. Met alles erop en eraan dus. En daarna pas verder.”
~
Zelf systemisch coachen?
Zelf systemisch coachen? Je leert het in de masteropleiding voor oud-deelnemers & ervaren coaches. Of in de vierdaagse training Systemisch Coachen.
