“Intimiteit en ruimte. Dat zijn de twee woorden die in me opkomen als ik terugkijk op de opleiding,” vertelt Clemens. “Want eerlijk? Ik stapte de opleiding in om coachtechnieken te leren, en om wat meer houvast te krijgen rondom coaching. Maar ik stapte eruit als mezelf: het werd vooral een persoonlijk groeitraject.”
De basis van een goede coach: bewustzijn op jezelf
“Uiteindelijk bleek goed leren coachen heel erg te gaan over mijzelf. Want al die coachmodellen en -technieken zijn mooi, maar als ik mezelf niet weet mee te nemen, blijft het plat. Die hele persoonlijke reis heb ik dan ook als heel boeiend en passend ervaren.
Ik leerde dat je niet alleen coacht met je hoofd. Maar vooral door te doen, te voelen en geraakt te worden. We ondergingen (individueel en als groep) voortdurend wat we leerden. En dat beklijft. Dat zit nu in mijn lijf.
“Al die coachmodellen en -technieken zijn mooi. Maar als je jezelf niet weet mee te nemen, blijft het plat”
Dat ervaren in de opleiding leverde ook een setting op waarin ik heel dicht bij mezelf kwam. En dan kan één goedgeplaatste vraag ineens enorme beweging brengen. Zo’n vraag voel je dan nog dagen later. En dat voelen… dát blijft je bij.”
Blijven voelen maakt het verschil
“Dat blijven voelen bleek ook super belangrijk op momenten van spanning. Want daar waar het allemaal een beetje spannend wordt, daar moet je toch zijn als coach. “Het goud ligt op de grens,” zeiden leergangcoaches Carlijn en Jikkemien dan.
Maar dan moet je wel het lef hebben om ook naar die spannende grens toe te durven gaan – en erbij te blijven. Bewustzijn op mijzelf maakte op die momenten het verschil.
Want heb je dat bewustzijn niet? Dan schiet je gewoon heel gauw bij die spanning vandaan.”
Als coach bij de spanning aanwezig blijven: dat is ook intiem
“Daar komt ook een zekere intimiteit bij kijken, bij dat blijven op die grens. En dat was voor mij echt wel een uitdaging: hoe dichtbij mag ik komen? Wat is gepast? Zelf heb ik eigenlijk de neiging te snel weer die intimiteit uit te gaan.
En natuurlijk moet je als coach afstemmen. Maar de coachee komt óók voor nieuwe perspectieven.
Als coach help ik nu anderen om die nieuwe perspectieven te gaan zien. Te verkennen. Maar ook: te dúrven zien. Dat vind ik het mooie van coachen: je kan gewoon samen eens gaan kijken hoe het zou zijn als… Iets doorvoelen en doorleven nog voor het er is.”
“Natuurlijk moet je afstemmen, maar de coachee komt óók voor nieuwe perspectieven. Bij het werken op die grens, komt een zekere intimiteit kijken”
Clemens volgde bij School voor Coaching de leergang Coaching voor Professionals
De Cirkel van Acht
“Zelf heb ik bijvoorbeeld veel ervaren tijdens het oefenen met de Cirkel van Acht. Dit is letterlijk een grondmodel, waar je fysiek overheen kunt lopen. Het laat zien hoe je uit je eigen patroon kunt stappen. En hoe je kunt bewegen naar verbinding.
Het model verbindt ook het heden met het verleden en de toekomst. (En nu we het hier zo over hebben, realiseer ik me: dit is voor mij de essentie van coaching.)
Nu goed, ik had mezelf op een van de opleidingsdagen opgeworpen als vrijwilliger. En leergangcoach Carlijn begeleidde mij over die Cirkel van Acht. Nou heb ik Carlijn enorm gewaardeerd om haar kennis. Maar nog meer om haar vaardigheid élke keer opnieuw (bij alle twaalf de deelnemers) heel dicht aan te sluiten. En direct naar de kern van de zaak te koersen. Bij mij gebeurde dat nu ook.”
“Leergangcoach Carlijn weet élke keer opnieuw heel dicht aan te sluiten – en direct naar de kern van de zaak te koersen”
Naar de kern van de zaak (en de kern van mijzelf)
“Dus daar stond ik op die grondplaten. Aanvankelijk heel erg bezig om het goed te doen, maar na enkele minuten was ik daar totaal niet meer mee bezig. Ook was ik helemaal niet meer bezig met mijn omgeving: Carlijn had mij volledig naar mezelf begeleid.
“Weet je, ik kon het natuurlijk al wel beredeneren. Maar nu kon ik het ook voelen. Het kwartje viel echt”
Hierdoor kon ik ineens zó goed zien dat mijn vraagstuk helemaal niet over de persoon ging waarover ik dacht dat het ging. Die casus ging over mezelf! Niet die ander moest veranderen, de vraag was wat ik zelf te leren en te veranderen had. En daarmee werd mijn casus zoveel interessanter, en zo krachtig.
En weet je, dat kan ik nu zo zeggen. Maar ik doorvoélde dat toen op die grondplaten ineens zo sterk. Ik kon het natuurlijk al wel beredeneren, maar nu kon ik het ook voelen. Het was dus best wel groot: het kwartje viel echt.”
Mijn buitenwereld weerspiegelt mijn binnenwereld
“Zo ben ik me sinds de opleiding gewoon veel bewuster geworden van mezelf – en van mijn aandeel in een situatie. Dan heb ik ineens door dat ik reageer met zo’n intensiteit… Tja, dan weet ik inmiddels gewoon: dat zal wel gaan over een onderbewust complex van mij.
Zoals Jung dat beschreef: iets in de buitenwereld weerspiegelt een schaduwthema uit mijn binnenwereld.
“Inmiddels weer ik: als ik reageer met zo’n intensiteit, dan weerspiegelt de buitenwereld een schaduwthema uit mijn binnenwereld”
Ik ben daarin veel reflectiever geworden. En ook eerlijker: ik doorvoel waar het écht over gaat in mij. Of dat nou “logisch” is of niet. Dus daar gaan we weer: je kan het wel beredeneren, maar je kan ook durven voelen waar het echt over gaat.
Op momenten van spanning geeft dat doorvoelen ook ruimte. Ik blijf niet meer zo hangen in mijn eigen drama. Mijn eigen koppigheid of irritatie.
Door beter in contact te zijn met mijn eigen thema’s ben ik ook een betere coach. Daar ben ik inmiddels echt van overtuigd. Het leidt tot ruimte en beweging bij mijzelf – én bij mijn coachees. En daar is het natuurlijk om te doen.”
“Door beter in contact te zijn met mijn eigen thema’s – ben ik ook een betere coach”
Met zijn eigen coachpraktijk FlyHighCoaching brengt Clemens (coach én piloot) ruimte in de vraagstukken van zijn coachees
Uitzoomen: van kramp naar ruimte
“Nu hoop ik met mijn eigen coachpraktijk FlyHighCoaching ook die ruimte te brengen in de vraagstukken van mijn coachees. Samen schijnen we licht op de grotere context en zoomen we uit. Soms zelfs letterlijk want ik ben ook piloot en ja: er gaat weleens iemand met mij mee de lucht in!
Uitzoomen. Ruimte zien en benutten.
Kijken als een piloot: gaan die regenbuien aan de horizon mij hinderen? Welke andere vliegtuigen zijn in die buurt, en wat gaan die doen? En heb ik nog wel voldoende brandstof?
Kortom: wat zag je eerder nog niet, maar doet wel mee?”
En dan: de stap naar de werkvloer
“Zelf hanteer ik meestal de werkvloer als context van de vraagstukken van mijn coachees. Mijn jarenlange ervaring als veranderkundige in organisaties sluit hier natuurlijk ook mooi op aan.
Al is coachen iets totáál anders dan advies geven! Maar het begrijpen van veranderprocessen, en de dynamiek van organisatiesystemen, helpt wel.
Tegelijkertijd maakt die werkvloer an sich niet altijd uit: je neemt je eigen thema’s overal mee naartoe. Maar op de werkvloer loop je wél sneller tegen die eigen thema’s aan: je kan elkaar immers moeilijk ontlopen. En dus wordt het meteen weer spannender.
“Ik vind organisaties een mooie plek om als coach het verschil te maken. Elke stap naar bewustwording is als een soort inenting voor het systeem”
Ik vind organisaties een mooie plek om als coach het verschil te maken. Elke stap naar bewustwording is als een soort inenting voor het systeem.
Bovendien hebben we in de opleiding leren kijken vanuit het systeemdenken: hoe houdt een systeem zichzelf in stand? En wat wordt zichtbaar als we uitzoomen naar de context?
Als je dat weet te combineren met dat werken op de grens: aanwezig blijven als het spannend wordt… Dan vind je het goud in die nieuwe ruimte. Zo ontstaat dat nieuwe perspectief. En dat is waar ik het allemaal voor doe.”
•
Clemens volgde bij School voor Coaching de leergang Coaching voor Professionals.
