In een groep ben je zelden alleen met wat je denk en voelt. (In tegenstelling tot wat veel mensen denken.) En misschien fungeer je zelfs wel als de stem van het systeem...
Het eerste systeem waar we als mens onderdeel van uitmaken, is het gezin waarin we opgroeien - ons gezin van herkomst. Maar ook teams, organisaties en vriendengroepen zijn systemen. Het zijn allemaal organismen met een eigen dynamiek.
Als stem van het systeem verwoord -of voel- je iets wat eigenlijk door het systeem als geheel gezegd of kenbaar gemaakt wil worden. Vaak is dit iets wat speelt in de onderstroom of onbewuste dynamiek van een groep. Als teamcoach werk je hiermee.
Toch kan het nog een hele klus zijn te ontwarren dat een bepaalde gedachte -of een bepaald gevoel- niet van jou persoonlijk is, maar van het systeem als geheel. (Het voélt immers zo persoonlijk!)
Dat zelfs een doorgewinterde teamcoach nog beetgenomen kan worden, weet ook trainer Ellen Havenaar. Vorig jaar schreef ze in onderstaande column hoe het gebeurde én wat ze eraan deed.
Wanneer je je systeembril even vergeet
Ken je dat, dat je als coach in een situatie terechtkomt waarbij je je gaat afvragen: hoe is dit gebeurd? Met mijn ervaring en levensjaren ben ik hier toch allang voorbij? En toch… Zit je daar dan. Weer.
Dit overkwam mij tijdens een Leergang Teamcoaching die ik incompany verzorgde voor een heel leuk ondernemend bedrijf. Ze wilden hun trainers professionaliseren met als doel om beter te begrijpen hoe de onderstroom werkt, zodat ze meer impact konden maken bij de klant. Helemaal in mijn straatje - en ik voelde me gevleid (gevaar nr. 1), want ze hadden mij verkozen boven een andere partij.
Tijdens deze leergang ontstond er gedoe in de groep. Iets dat ik normaal gesproken als opleider herken als een symptoom van het systeem. Alleen vergat ik even (gevaar nr. 2) dat ik met deze incompany-training, naast de groepsdynamiek van de opleidingsgroep, de dynamiek van de organisatie er gratis bij kreeg.
Dus toen de situatie zich voordeed en mijn kunde in twijfel werd getrokken, raakte ik getriggerd. Ik schoot in overtuigingsstand en wilde te graag laten zien dat ik ‘heus wel weet waar ik het over heb’ (gevaar nr. 3).
Na een lange dag reed ik naar huis met de gedachte ‘ze bekijken het maar, ik geef de opdracht terug’. Hierdoor kon ik eindelijk even loslaten dat ik iets te bewijzen had en ervaren wat er werkelijk aan de hand was: ook ik was een stem van dit systeem. Toen kon ik weer zien dat wat in mij resoneerde, hoogstwaarschijnlijk ook actief zou zijn in de groep.
De volgende dag heb ik de groep deelgenoot gemaakt van mijn neiging me te willen profileren en hebben we samen onderzocht of zij die dynamiek herkenden. En, niet geheel verrassend, bleek de organisatie een hoog streefniveau te kennen waarbij leiderschap nogal eens ter discussie stond. Een mooi parallel proces. Deze herkenning creëerde ruimte in de groep om met elkaar te onderzoeken wat zij hiermee wilden; in de leergang, maar ook binnen hun organisatie.
En ik? Ik heb mezelf weer eens mogen vertellen dat ik zachter mag zijn voor mezelf, en goed mag blijven luisteren naar mijn lijf terwijl ik mijn systeembril ophoud.
_ _ _