‘Rake Vragen leiden je voorbij het zichtbare.’ - Siets Bakker

‘Mag dit interview een uitnodiging zijn?’, vraagt ze. Aan het woord Siets Bakker: ondernemer, organisatieadviseur, systemisch coach en auteur van het boek en spel Rake Vragen. Siets voelt aan als iemand met diepgang, praktische expertise en een warme persoonlijkheid. Stoppen met hard werken om problemen op te lossen, is waar ze voor staat. ‘Zoek naar de reden waarom het probleem een goede oplossing is’, zegt ze. ‘Vind wat er vastzit.’ Rake Vragen zijn de duwtjes die je weer in beweging brengen.

Tekst: Vanessa Luyten 

Siets, hoe breng jij wanneer het vastzit weer beweging in je leven of je werk?
‘In je werk en je leven kun je meer bereiken wanneer je stopt met proberen. Ik ben zelf gestopt met plannen, want met plannen ga ik mezelf overtuigen. Ik werk vanuit de beweging die er al is. Alles wat niet door mensen is uitgevonden, beweegt. De aarde beweegt, atomen en moleculen doen dat ook. Beweging is natuurlijk, stilstand niet. Beweging kun je alleen niet voelen als je iets heel erg graag wilt. Via willen komt namelijk de kracht van het ego: moeten en trauma zijn bijvoorbeeld verschillende vormen van stilstand. De eerste stap is altijd onderzoek: waar zit het vast, wat ben je gaan geloven over jezelf? ‘Ik ben vroeger gepest’, is een vorm van vastzetten. Je ziet het ook in het lichaam: hoe mensen spreken, bewegen en ademen. Als coach breng ik mezelf op een plek waar ik niets vastzet, waar het me onverschillig laat wat er gebeurt. Dan ben ik innerlijk in een staat van beweging. Ga bij een probleem op zoek naar waar de beweging is gestopt. Als je het niet belemmert, stroomt het vanzelf.’

Kun je hier een voorbeeld van geven?
‘Een team dat ik begeleidde, moest een moeilijk besluit nemen en daardoor stonden ze stil. Als ik naar hen keek, zag ik allemaal slimme, ervaren vakmensen. De vraag die ik stelde, was: ‘Waar is het gestopt? Is het ooit anders geweest?’ Iemand zei toen: ‘In 2007 was het anders.’ Het werd stil. Ze hadden nooit stilgestaan bij het trauma. Toen ze onderling in verbinding kwamen, ontstond er beweging.’

Hoe blijf je fris kijken?
‘Laat je leiden door iets dat groter is dan jezelf. Ik begin met een soort van frame. Ik wil bijvoorbeeld een opleiding aanbieden en ga dan fantaseren. Als een kitten ga ik spelen met het idee en ik ga pas tot actie over wanneer er een impuls komt. Ik was een tijd geleden op reis naar Denemarken toen ik op een ochtend plots wakker werd met het verlangen om mensen uit te nodigen. In anderhalf uur tijd had ik alles geregeld; na tweeënzeventig uur zat de opleiding vol. Als ik iets in mijn agenda zet, komt het uit een andere bron; als ik wacht op een impuls, laat ik me leiden door iets dat groter is dan ikzelf. Ik ben dan in verbinding met dat ‘grotere’ en gebruik mijn ‘antenne’ om informatie te verkrijgen. Soms werkt deze antenne bij iemand niet (goed) meer door ervaringen in zijn of haar leven of doordat iemand ooit besloten heeft, omwille van een (destijds) goede reden, die antenne niet te gebruiken.

Hoe tap ik van de bron? Wanneer je in de beweging bent, zegt hoe je gisteren was niets over het nu. Alles wat je bedenkt, is dus altijd een reflectie van gisteren. Als er geen impuls komt, ga ik gewoon iets anders doen. Ik heb héél veel ideeën en ben altijd beschikbaar om ze te ontvangen. Ik wil zoveel mogelijk Rake Vragen deze wereld in sturen. Alle energie die vastgezet is, wil ik op mijn manier loskrijgen. Vooraf weet je niet waar je uitkomt. Ik heb zelf een enorme manifestatiekracht. Zo wil ik in 2020 meer internationaal werk gaan doen. Ik zeg nu niet: ‘Ik wil dit jaar vier keer een reis maken.’ Wel ga ik uitzoeken hoe ik het met mijn gezin kan regelen als ik weg ben. Manifestatiekracht zit in het niet-specifiek maken, dat is veel krachtiger en duurzamer. Alle onzekerheden vallen dan weg.’

Hoe werkt Rake Vragen?
‘Er zitten meerdere lagen in. De eerste laag gaat over de vorm: wat is de beste vraag? De tweede laag gaat over het doorhebben van de methode. Ik weet dat mensen de methode doorhebben als het niet meer over de vraag of het antwoord gaat. En de derde laag gaat over een manier van denken, waarnemen – die is filosofisch. Healing, reading en meditatie brengen je allemaal in contact met dezelfde bron. Die heb ik niet zelf uitgevonden. Rake Vragen zijn vaak heel direct en leiden je voorbij het zichtbare. Als steller van dit soort vragen moet je het risico durven nemen dat je gesprekspartner je niet aardig meer vindt. Het is belangrijk dat je dan bij jezelf kunt blijven. Soms is losmaken pijnlijk. Er bestaat heel veel informatie die onzichtbaar is, maar dat betekent niet dat die niet bestaat. Een Rake Vraag richt zich op dat wat je niet weet of kunt waarnemen. Het allerbelangrijkste is eigenlijk de kwaliteit van jouw aanwezigheid. Een Rake Vraag begint niet met de vraag, maar met het kader dat je schept – de bedding die je neerzet. Vraag jezelf eens af: voor hoeveel procent ben je aanwezig? Wat zou er gebeuren als je meer of minder aanwezig bent? Als je bijvoorbeeld tijdens een bespreking voortdurend op je telefoon kijkt, ben je niet aanwezig. Je kunt je aanwezigheid bewust verhogen.’

In welke mate heb je in verbinding met de bron nog vertrouwen nodig?
‘Vertrouwen heb je nodig als je een plan hebt. Als niets hoeft en als ik mezelf als coach en trainer naar een plek breng waar niets hoeft, maakt het allemaal niet zoveel uit. Het meeste werk zit in: wat doe ik met mezelf? Ik zeg vaak tegen de coachee: ‘Dit is mijn tarief. Ik ben niet verantwoordelijk voor de uitkomst. Als je niet tevreden bent, betaal je niet.’ Zo wordt het makkelijker voor mezelf. Ik hoop natuurlijk dat het een leuke ontmoeting wordt, maar het ergste dat er kan gebeuren, is dat ik tijd besteed en niets verdien. Op het moment dat je pusht en wilt, zet je het vast. Als je iets uitnodigend maakt, kan alles er zijn. Ook dat waar je bang voor bent. Hoe verhoud jij je ertoe? Dit is wat ik weet, wat weet jij?’

Hoe ben je gekomen waar je nu staat?
‘Ik heb erg vastgezeten op de plek en in het gezin waarin ik ben opgegroeid. Ik had altijd het gevoel dat er weinig ruimte was. Ik ben opgegroeid in een dorp en de mensen die er wonen, vinden dit het mooiste dorp dat er bestaat. Maar ik dacht: ik heb de rest van de wereld niet gezien. Ik zie mijn vader nog zitten in zijn stoel, moe van het werk, terwijl mijn moeder zei: ‘Nog twee weken, dan is het bouwvak.’ Ik moet een jaar of negen à tien geweest zijn toen ik dacht: dat wil ik later echt niet; het moet anders kunnen. In mijn jeugd heb ik een innerlijk besluit genomen. Rake Vragen is dus niet iets dat is voortgekomen uit een plan – het is ontstaan. Soms verwondert het me nog steeds hoe ik werk en leef. Alle elementen in mijn leven hebben geleid tot Rake Vragen. Ieder ingrediënt is onmisbaar. Ik zet bij mezelf niets dicht.

Ik leef mijn droom. Ik ben een vrouw van 46 en ik doe alleen wat ik leuk vind. Had je me dit als tiener verteld, had ik het nooit geloofd. Ik ben intens gelukkig. Door Rake Vragen maak je zoveel energie los. Wanneer je niets vast hoeft te houden en alle kennis beschikbaar is, word je zo blij. In december gaf ik een demo tijdens een training in Australië. Er was een dame die zei: ‘Ik wil graag financieel scheiden van mijn man.’ In haar hart was ze al gescheiden, maar nog niet in het leven. We voerden hierover een groepsgesprek en de meeste mensen waren geneigd om te vragen: wat is je plan? Ik wilde juist ruimte geven aan haar proces. Door haar bewust bewegingsruimte te geven, zei ze na afloop: ‘Wat heerlijk dat het niet helemaal dicht is.’’

Siets Bakker verzorgt bij SchoolvoorCoaching de workshop Rake Vragen.