Iedereen, dus ook de coach, projecteert. Je kunt dus maar beter goed gebruik maken van je projectiemechanisme, vindt drs. Karen Hamaker-Zondag: "Het projectiemechanisme is de koninklijke weg om jezelf tot in het diepst te leren kennen." Ze gebruikt Jungiaanse psychologie en astrologie in therapie, coaching en trainingen, en schrijft daar boeken over.
De titel van uw lezing is: 'Lang leve het projectiemechanisme'. Is projectie iets goeds?
"Jazeker! De confrontatie met je projecties is allesbehalve aangenaam, maar het is de koninklijke weg om jezelf tot in het diepst te leren kennen. Het projectiemechanisme is een startpunt voor nader zelfonderzoek. Projectie hangt altijd samen met je emoties en complexen. Het is de snelste manier om te merken dat een complex geraakt wordt en daarmee een waarschuwing dat je je objectiviteit verliest. Als je geïrriteerd raakt in een gesprek, heeft dat niet alleen met de ander te maken maar ook met jezelf. Je loopt daardoor het risico dat je de zaken niet meer objectief ziet. Waarom blokkeer je, word je boos of irriteert iets? Dat kan door iets lulligs van de ander komen, maar waarom ben jij daar dan zo van ondersteboven? Dat kan alleen als er op dat gebied in jezelf ook een probleem zit."
Bestaan er mensen die niet projecteren?
"Nee, want dan ben je dood.".png)
Wat is de impact van het projectiemechanisme op organisaties?
"Die is heel groot. Projecties hangen samen met onbewuste aannames en verwachtingspatronen. Heb je een harde opvoeding gehad? Dan ben je op je hoede voor mensen die dominant zijn, zowel in partnerrelaties als op de werkvloer. Dus als iemand op een heldere, duidelijke manier iets met je wil bespreken, kan je oude pijn bovenkomen en projecteer je dominantie. Je schiet in de afweer, terwijl daar objectief geen aanleiding voor is. Dat is een bron van misverstanden in bedrijven."
Hoe kun je daar een positieve draai aan geven?
"Als je het projectiemechanisme helder krijgt voor jezelf en bespreekbaar maakt, is het een waardevol instrument. Je kunt je schrik of boosheid benoemen, een time-out vragen en tot rust komen. Je leert om niet meer de schuld geven aan de ander of niet meer campagne te voeren tegen de baas. Als je vragen aan jezelf durft te stellen, ofwel schaduwwerk doet zoals dat in de Jungiaanse psychologie heet, leef je zoveel soepeler en makkelijker. Je bent niet meer op je hoede voor dingen in de buitenwereld die eigenlijk in je binnenwereld zitten."
Dat is dus een levenslang proces! Ben je ooit klaar?
"Het is inderdaad een pad, geen doel, maar je kunt daar een heel eind in komen. Ik werk nu dertig jaar met Jungiaanse psychologie en merk hoe je tot zelfacceptatie kunt komen. Dat is niet hetzelfde als je verschuilen achter je fouten! Je leert steeds rustiger omgaan met conflicten."
Klinkt zwaar...
"Dat is het enerzijds ook, want het is vervelend om tegen je schaduwkanten aan te lopen. Werken aan je projectiemechanisme leert je heel lief zijn voor jezelf, maar ook genadeloos: je durft je kaarten open op tafel te leggen, niet zozeer voor anderen maar voor jezelf. De lol is dat je niet meer in stress of afweer schiet als anderen kritiek hebben, maar open blijft. En als die ander gelijk heeft zie je daar de humor van in, in plaats van je kapot te schamen. Projecties zijn zo algemeen menselijk. Het lucht zó op ze te erkennen, dat maakt het leven juist lichter."
Wat steken de congresgangers straks op van uw lezing?
"Ik probeer inzicht te geven in hoe het werkt en reik een paar instrumenten aan om er in de praktijk mee om te gaan. Dat is natuurlijk niet meer dan eerste stap. Maar door het helder te maken leer je de juiste vragen stellen en, wat heel belangrijk is: oordeelloos naar jezelf te kijken."
Karen schreef het boek Het projectiemechanisme in de praktijk, uitgegeven bij uitgeverij Aionion Symbolon.
