Voor me zit op het eerste gezicht een succesvolle en zelfverzekerde vrouw met een goede baan. Een vrouw die haar hand niet omdraait voor grote en complexe veranderopdrachten in organisaties. Dit beeld keert 180 graden wanneer ze begint te vertellen. Terwijl ze praat, valt me op hoe snel en gejaagd ze spreekt. Haar adem stokt ergens halverwege haar borstgebied en lijkt haar buik niet te bereiken. Terwijl ik me open voor het verhaal achter haar woorden, voel ik hoe het me langzaam de adem beneemt. Het voelt benauwd.
Ria’s verhaal
Ria (43) vertelt: “Bij mijn laatste opdracht ging het mis. Ik voelde me een speelbal van mijn opdrachtgever en dat maakte me heel onzeker. Er gebeurde verschillende nare dingen en uiteindelijk voelde ik me zo klem zitten dat ik letterlijk verstijfde.
Tenminste, dat is het gevoel dat ik er nu bij heb, als ik zo terugkijk. Want eigenlijk weet ik nog steeds niet precies wat er nou gebeurde, behalve dat het er vier maanden geleden mee eindigde dat ik thuis kwam te zitten met een ‘burn-out’ en vage ontstekingsklachten in mijn gewrichten. De artsen hebben geen diagnose voor wat er in mijn gewrichten speelt en dus is er ook geen behandeling.”
Voelen in het lichaam
Ik onderbreek Ria’s verhaal en vraag haar even adem te halen en te kijken of ze kan waarnemen hoe het op dit moment is in haar lichaam. “Eigenlijk,” zegt ze, “maakt het niet uit hoeveel successen ik in mijn werk behaal en hoe goed anderen mij in mijn werk vinden, zelf blijf ik het gevoel hebben dat ik niks voorstel. En ik overschreeuw mijzelf voortdurend, nu ook, om dat gevoel maar niet te hoeven voelen. Als ik dat gevoel er laat zijn dan krijg ik geen lucht en voelt het benauwd. Zoals nu. En daar word ik eigenlijk heel verdrietig van, merk ik nu.”
.png)
Familiegeschiedenis
Wanneer we verder praten vertelt Ria dat deze opdrachtgever niet de eerste persoon in haar leven is, die de reactie van verstijven bij haar oproept. Ze herinnert zich dat ze als kind haar moeder ook als onvoorspelbaar heeft ervaren. Dat voelde onveilig en dan was het voor Ria regelmatig of de grond onder haar voeten verdween. Ze vertelt hoe ze zich niet gezien heeft gevoeld door haar beide ouders en altijd het idee heeft gehad dat ze eigenlijk een jongen had moeten zijn voor haar moeder. Tot slot kijken we globaal naar haar ouders en hun gezin van herkomst om zo een eerste beeld te hebben van het familiesysteem waar ze uitkomt.
Verlangen: zo van binnen, zo van buiten
Terug naar het hier-en-nu vraag ik Ria naar haar verlangen voor deze sessie. “Wat hoop je dat er anders is in jou wanneer je hier straks weer naar buiten loopt?” Ze ademt diep in en zegt: “Ik ben er zo klaar mee, ik wil dit niet meer. Ik wil mezelf zo graag accepteren en naar buiten toe zijn, zoals ik me van binnen ook voel. Dat het klopt met wie ik ben en dat ik weet wie ik ben.” Opnieuw zie en hoor ik hoe ze, net als toen ze eerder contact maakte met de benauwdheid en het verdriet, dieper gaat ademen en hoe haar stemgeluid daarmee zachter en minder schel klinkt.
Systemisch Lichaamswerk
En dan is het tijd om dieper te onderzoeken wat haar lichaam Ria verder vertelt over haar verlangen. Hoe relateren de klachten die ze in het hier-en-nu ervaart met dit verlangen - en wat ligt daar mogelijk nog onder verborgen? We doen dat met behulp van een opstelling via het lichaam, waarbij we de signalen van het lichaam volgen. Deze signalen zijn als richtingaanwijzers. Richtingaanwijzers naar de dieper verborgen gevoelens en verhalen, die resoneren met haar verlangen en fysieke klachten van dit moment.
Trauma’s worden opgeslagen in het celgeheugen van ons lichaam
Wanneer we starten met de opstelling voelt de linkerkant van Ria’s lichaam gespannen. Haar adem gaat direct weer omhoog en komt niet verder dan haar middenrif, waar het een drukkend en misselijk gevoel geeft. We onderzoeken deze gevoelens in eerste instantie door erbij te blijven in het hier-en-nu, om ze daarna te volgen het familiesysteem in. Zo zien we hoe weggestopte trauma’s opgeslagen worden in het celgeheugen van ons lichaam en van generatie op generatie worden doorgegeven. Tot het moment dat iemand dit doorbreekt door ze werkelijk te zien en te voelen.
Bij Ria zien we zien hoe het benauwde, drukkende gevoel resoneert met een herhalend beeld in de vrouwenlijn, waarbij de dochters geen ruimte hebben. Ze staan stuk voor stuk met hun rug tegen de muur, klemgezet door hun moeder. Het lichaam voelt strak gespannen. Er is veel spanning in de buik, maar niet veel gevoel. We volgen deze sensaties tot aan het eerste punt in de vrouwenlijn waar deze dynamiek verandert. Dat gebeurt bij overgrootmoeder, wanneer een kind, wat daar door sterfte of anders nooit zijn plek heeft gehad, zijn eigen plek vindt. Met dat we deze jongen en het niet gevoelde verdriet van zijn moeder (overgrootmoeder) erbij vragen en dat helemaal verwelkomen, ontstaat er ruimte voor de dochters die na hem kwamen.
Ontspanning en ruimte voor de eigen levensstroom
Ria voelt op dat moment in de opstelling hoe het ruimer en rustiger wordt in haar lichaam. De stijfheid verdwijnt en het voelt meer ontspannen. Wanneer we de opstelling beëindigen en nog even stilstaan bij hoe het nu in haar voelt vertelt ze me: “Ik voel me rustig en ik kan dieper ademen. Het voelt wat raar, want het is net of ik meer ruimte inneem in mijn lijf, waardoor ik ook anders op mijn voeten sta. En wat wel heel bijzonder is, is dat mijn gewrichten minder stijf voelen. Als ik mijn handen beweeg nu, dan gaat dat veel makkelijker dan toen ik hier kwam - en zonder pijn.”
De sessie werkt door
Wat het oude verhaal of trauma precies is geweest, hoeven we meestal niet helemaal te ontrafelen. Wat ik waarneem is dat wanneer de niet doorleefde gevoelens van onszelf en onze (voor)ouders er echt mogen zijn, ze als vanzelf hun eigen plek in het systeem hervinden. Op het moment dat dit gebeurt ontstaat er meer ruimte in het lichaam voor de eigen levensstroom. De beweging die aan het einde van de opstelling voelbaar is in het lichaam, beweegt verder, ook als we de opstelling stoppen.
Zo ook bij Ria. Zij vertelt me, wanneer we elkaar een tijdje later voor een vervolgsessie zien, dat de stijfheid en de pijn in haar gewrichten aanzienlijk is verminderd na die eerste sessie. Verder voelt ze dat ze meer ruimte kan innemen zonder zichzelf te overschreeuwen.
Stefanie is gespecialiseerd in het begeleiden van systemisch lichaamswerk en opstellingen in relatie tot gezondheidsvragen.
