Jij wilt effectiever leren communiceren. Je wilt weten waarom je reageert zoals je reageert. En je wilt je vooral graag vrijer voelen in jouw dagelijkse interacties. Transactionele Analyse kan hierbij helpen. Wat, waarom en hoe? Dat lees je hier.
Transactionele Analyse (TA) is een praktische theorie over persoonlijkheid, communicatie en verandering die tussen 1950 en 1960 werd ontwikkeld door psychiater en pionier Eric Berne. De methoden en technieken die Berne met TA ontwikkelde, geven je op een heldere en praktische wijze inzicht in jouw denken, voelen en doen tijdens interacties met anderen.
Wat kun je met Transactionele Analyse?
Door helder te krijgen welke informatie van vroeger bepalend is tijdens een interactie in het hier-en-nu, krijg je inzicht in jouw gedrag en reactiepatronen en het effect daarvan op de effectiviteit van je communicatie.
Als iemand bij jou ‘op een knop drukt’, kun je met behulp van het TA-denkmodel:
- nagaan waarom je reageert zoals je reageert;
- bepaalde door jou aangenomen waarheden herformuleren;
- ervoor kiezen om anders te reageren, zodat je niet meer zo afhankelijk bent van de reactie van de ander.
De egoposities
Elke interactie in je leven voer je vanuit een bepaalde egopositie. Egoposities zijn de toestanden waarin je je bevindt, de verschillende manieren waarop je kunt denken, voelen, ervaren en handelen. Om vrijer en effectiever te kunnen communiceren, moet je je bewust zijn van de egopositie waar vanuit je reageert. Dit bewustzijn helpt je los te komen van deze automatische reactiepatronen, wat de basis is voor het nemen van authentieke beslissingen.
Elk moment van de dag bevinden we ons in een van de vijf egoposities – Kritische Ouder, Voedende Ouder, Volwassene, Aangepaste Kind of Vrije Kind. In dit artikel maken we voor het gemak alleen onderscheid tussen Kind, Ouder en Volwassene.
Hoe herken je in welke egopositie jij je bevindt?
De Ouder-egopositie
Deze positie herken je aan een houding die meestal helpend of beschuldigend is. Je bent aan het bekritiseren, moraliseren of opvoeden. Je zegt in deze egopositie vaak dezelfde dingen tegen anderen als jouw ouders of opvoeders ooit tegen jou zeiden.
De Kind-egopositie
Deze positie herken je aan een verdedigende of verontschuldigende houding. Je gedraagt je spontaan, rusteloos of juist hulpeloos. In deze egopositie denk, voel of handel je zoals je vroeger als kind ook deed.
De Volwassene-egopositie
Deze positie herken je aan een losse, alerte, informatiegevende of vragende houding. Je bent aan het opmerken, oplossen of onderzoeken. In deze positie is jouw denken en doen gericht op de werkelijkheid in het hier-en-nu.
Effectiever communiceren met behulp van de egoposities
In de Ouder- en Kind-egoposities reageren we dus vanuit ervaringen uit het verleden die we projecteren op situaties in het heden. Om werkelijk effectief te communiceren wil je vanuit de Volwassene-egopositie reageren op wat er in het hier-en-nu gebeurt. Vanuit die positie ben je namelijk vrij van je automatische reactiepatronen en kun je bewust kiezen voor een zinvolle en authentieke reactie.
De egopositie waar jij je in bevindt heeft ook invloed op jouw gesprekspartner. In het algemeen kun je ervan uitgaan dat een Volwassene-positie dezelfde positie oproept bij je gesprekspartner. Een Kind-positie spreekt meestal een Ouder-positie in de ander aan, en vice versa. Door zelf dus bewust voor de Volwassene-positie te kiezen, nodig je de ander uit om dat ook te doen.
Een van de bekendste modellen uit de Transactionele Analyse is de drama- en winnaarsdriehoek. Lees hier ons artikel over stevig blijven staan tijdens moeilijke gesprekken met behulp van de drama- en winnaarsdriehoek.
Hoe je in verschillende situaties de Volwassene-egopositie kunt inschakelen
Van Ouder-positie naar Volwassene-positie
- Merk je dat jouw kritische aanwijzingen een ongewenste uitwerking hebben op je collega (denk aan passiviteit of juist rebelsheid)? Je kunt er dan bijvoorbeeld voor kiezen om je aanwijzingen te vervangen door open vragen en daarmee je collega uit te nodigen om samen naar een effectievere communicatie toe te bewegen.
- Probeer je iemand verder te helpen tijdens een coachende interactie en merk je dat je oplossingen aan het aandragen bent? Of merk je dat de ander zich wel erg meegaand gedraagt of juist in de weerstand schiet? In dit geval kun je bijvoorbeeld benoemen wat je ziet gebeuren en samen met de ander onderzoeken of dit wellicht een patroon is waar diegene vaker in belandt. Hierdoor kun je weer naast elkaar gaan staan en samen op ontdekkingstocht gaan naar de kern.
Van Kind-positie naar Volwassene-positie
- Merk je dat mensen vaak erg oplossend reageren wanneer jij iets deelt waar je mee worstelt en vind je dit niet prettig? Je zou eens in gedachten terug kunnen gaan naar je kindertijd en onderzoeken welke ‘afdruk’ er misschien in jouw eerste vijf levensjaren is achtergelaten, waardoor je een onbewust appèl bent gaan doen op de mensen om je heen dat nu deze reacties uitlokt. Zodra je het begrijpt, ben je namelijk vrij om te kiezen de volgende keer anders te handelen.
- Reageert jouw partner vaak als een kritische ouder op de dingen die jij aandraagt? En ga jij daardoor alleen maar harder werken om te proberen het toch nog ‘goed’ te doen? Wellicht kun je onderzoekende vragen stellen aan je partner om achter de werkelijke bedoeling van zijn of haar opmerkingen te komen en zo beiden weer in de Volwassene-positie te stappen.
.png "Schrijf je in voor onze nieuwsbrief.")
Aan de slag met Transactionele Analyse
De drie manieren om weer in de Volwassene-egopositie te stappen en naast elkaar te gaan staan, zijn dus: jouw observatie/ontdekking benoemen, de ander open, onderzoekende vragen stellen en reflecteren op de ‘afdruk’ die jij hebt meegekregen die door deze interactie ingeschakeld is. Hoe vaker je hiermee oefent, des te sneller en soepeler je leert te schakelen tussen de verschillende egoposities. Met Transactionele Analyse heb je een praktische tool in handen die je helpt een stuk vrijer en effectiever te communiceren.
Transactionele Analyse is een van de vele modellen waar je mee leert werken tijdens onze leergang Coaching voor Professionals – dé ervaringsgerichte opleiding om, als vak of in je vak, professioneel te leren coachen vanuit je hart, hoofd en lijf. Hier lees je meer over deze opleiding.
Wil je liever eerst even van de sfeer bij SchoolvoorCoaching proeven en onze unieke aanpak ervaren? Kom dan naar onze gratis kennismakingsworkshop en ontdek jouw volgende stap!
