Gideon Stijns is al dertien jaar zelfstandig trainer en coach. Zijn specialiteiten zijn: burn-out, loopbaanvraagstukken, hoogsensitiviteit en zingeving. Bij SchoolvoorCoaching verzorgt Gideon de leergang Coaching voor Professionals en de training én workshop ReflAction. Samen met Ans Tros en collega’s heeft hij afgelopen najaar het nieuwe ReflAction Transformatiemodel ontwikkeld. In dit model komen de principes van het systeemdenken, de psychologie van Jung en je Fysieke Ik samen.
Als ik aan Gideon vraag hoe het met hem gaat, begint hij direct enthousiast te vertellen over de impact van het Transformatiemodel op zijn werk als coach: ‘Het werkt zo fijn! Vanmorgen had ik weer een coachgesprek met iemand die in één sessie tot inzichten kwam waar ik vroeger meerdere sessies voor nodig had. Het inzetten van mijn intuïtie tijdens zo’n gesprek gaat nu zo snel – en makkelijk. En tja, als het zo makkelijk is, hoe leg je het dan uit?’
Je zegt precies wat ik denk: hoe vind je woorden voor de effecten van het Transformatiemodel?
‘We leven in een tijdperk waarin we alles willen begrijpen; we willen overal woorden aan geven. Ik ben ingenieur, dus die voorliefde voor begrijpen zit er bij mij ook in, maar ik heb gemerkt dat het een flinke rem kan zijn. Fietsen kun je ook niet uitleggen. Beschrijf eens hoe fietsen voelt. Je zit op twee van die dunne wielen en ik vraag me nog altijd af waarom ik niet omval. Je valt pas om wanneer je bang bent of erover na gaat denken. Zo is het ook bij het ReflAction Transformatiemodel: op het moment dat je gaat proberen te bedenken hoe het werkt, verlies je de essentie.’
Het originele ReflActionmodel is doorontwikkeld tot het ReflAction Transformatiemodel. Wat is er veranderd?
‘De belangrijkste verandering is dat het een grondmodel is geworden dat je fysiek kunt doorlopen met (of zonder) een vraag of thema. Er zit geen specifieke volgorde in. Door afgestemd te zijn op je lichaam en intuïtie, ontstaat de weg die je loopt. Het Transformatiemodel nodigt je uit om buiten je bekende perceptiekaders te treden en je af te vragen wat je in je waarneming nog mist aan informatie. Wat je denkt en voelt, wat je lijf en je energie aangeeft: het is allemaal informatie. Alle puzzelstukjes voor de uitwerking van een vraag of leerdoel zitten al in ons; het Transformatiemodel verbindt die puzzelstukjes, zodat je bij jouw next step komt. Het uitgangspunt is dat jouw systeembewustzijn precies weet wat er nodig is. Dit systeembewustzijn is namelijk continu afgestemd op de subtiele signalen die je op alle verschillende lagen (mentaal, emotioneel, fysiek en energetisch) kunt waarnemen. Dit noemen we ook wel geïntegreerd waarnemen.’
Kun je wat meer vertellen over dit geïntegreerd waarnemen en hoe het je kan ondersteunen in je werk als coach?
‘Geïntegreerd waarnemen betekent waarnemen op alle lagen: de mentale, emotionele, fysieke én energetische laag. Het gaat om het bewust worden van alle subtiele sensorische signalen – die juist door die bewustwording steeds minder subtiel worden. Denk aan spanning in je buik, een somber gevoel of een spontane ingeving, net op het moment dat je gesprekspartner iets zegt of je een vergadering binnenloopt. Tijdens onze trainingen leer je deze signalen te herkennen en te toetsen, waardoor je de betekenis ervan gaat ervaren en ze (gemakkelijker) kunt inzetten in je werk als coach.
Enerzijds word je je dankzij het geïntegreerd waarnemen veel bewuster van alle informatie die er bij je binnenkomt. Je leert hierdoor je blinde vlekken kennen en ontdekt je (onontgonnen) krachten. Anderzijds kun je je, door verbinding te maken met al die waarnemingslagen, veel beter aansluiten bij je coachee. Hij of zij voelt zich dus meer gehoord en gezien, verbonden en begrepen. Dit zorgt ervoor dat je tijdens een coachgesprek veel sneller tot de kern komt.’
Heb je een voorbeeld van hoe jij dit geïntegreerd waarnemen toepast in een coachgesprek?
‘Een vrouw die met de diagnose burn-out bij mij kwam, stelde ik als allereerste vraag: ‘Waar komt je burn-out vandaan?’ Zij noemde drie dingen op: ‘Ik help te veel, geef geen grenzen aan en ben te sensitief.’ Duidelijk. Met mijn tweede vraag had ze een stuk meer moeite: ‘Nu je dit weet, wat ga je eraan doen?’ Doordat ze het puur vanuit haar ratio beredeneerde, had ze geen antwoord, maar eigenlijk was alle informatie er al.
Toen ik haar vroeg te kijken naar de signalen die ze al had gehad vanuit haar lichaam, haar emoties en energie, kwamen er heel duidelijke antwoorden naar voren. Zo was er bijvoorbeeld de duizeligheid en somberheid die ze had gevoeld, net als de sfeer in de organisatie die ze had opgepikt. De informatie vanuit de vier lagen gaven een zoveel completer beeld van de situatie én hielpen met het uitvogelen hoe ze er verandering in kon aanbrengen. Zo wordt een coachproces dus een stuk effectiever. Verandering is alleen blijvend wanneer je hebt kunnen ervaren wat er nodig is – en dat ervaren vraagt om het waarnemen op álle lagen.’
Naast waarnemen op de mentale, emotionele en fysieke laag is er nu de energetische laag bij gekomen. Vanwaar deze toevoeging?
De energetische laag is de grootste collectieve blinde vlek die er is. Vaak komen mensen er tijdens een coachgesprek via de emotionele en mentale laag niet meer uit. De eerste evolutie bestond uit het meenemen van het lijf (je Fysieke Ik) in coaching en nu komt daar de energetische laag bij. Deze laag betekent voor iedereen iets anders; elk mens ontdekt daar iets unieks.
Tijdens een workshop was er onlangs een deelnemer die contact maakte met zijn energetische laag en toen ontdekte dat hij deze laag onbewust had uitgezet, maar het eigenlijk heel fijn vond om hem te gebruiken. Deze ontdekking leverde hem veel energie op – ineens was hij aan het einde van een werkdag een stuk minder moe. Het bewust aanzetten en serieus nemen van de laag was in dit geval dus al genoeg.
Voor een deelnemer aan de training Doorbreek je Blokkades, die geen contact kon maken met haar sensitiviteit, betekende het verbinden met haar energetische laag een soort omweggetje om minder in haar hoofd te zitten. Dankzij deze verbinding hoefde ze haar sensitiviteit niet langer te begrijpen, omdat ze het simpelweg kon ervaren. Ze kon het toelaten, een plek geven en direct zat ze veel minder in haar hoofd.
Met de ontwikkeling van het Transformatiemodel heeft zich bij de bekende drie posities in coaching nog een positie gevoegd. Wat houdt deze vierde positie in?
Het is een manier om jezelf als (team)coach vrij te houden; het zorgt ervoor dat je veel minder ‘ingezogen’ raakt. Wanneer je niet samenvalt met de groep of organisatie waar je mee werkt, ben je vrij om interventies te plegen. In de vierde positie zoom je zo ver uit dat bijvoorbeeld de organisatie als derde speler zichtbaar wordt. Het is ook de plek waar je je bewust wordt van je eigen bewustzijn.
Je hebt vast een voorbeeld voor ons?
Zeker. Een man die veel moeite had om met een bepaalde collega samen te werken, doorliep tijdens een coachgesprek met mij de vier posities. Door een specifieke situatie met deze collega te ervaren vanuit de eerste (ik), tweede (jij) en derde (meta) positie deed hij al wat ontdekkingen die tot meer begrip leidden, maar het conflict was in de kern nog niet veranderd. Toen hij de situatie vanuit de vierde positie bekeek, kwam zijn familiesysteem in beeld. Hierin speelden presteren, en het altijd beter moeten doen, een grote rol. Hij ontdekte ook dat bij deze collega een vergelijkbaar familiesysteem actief was. Dit verklaarde de irritaties over en weer – ze wisten het allebei beter. Dankzij de vierde positie kon hij ervaren hoe het is om even los te staan van zijn familiesysteem. Hierdoor voelde hij zich vrijer om te verwoorden wat hij (als lastig) ervaarde.
Voor alle lezers die enthousiast zijn geworden en ook het ReflAction Transformatiemodel willen ervaren: waar kunnen ze dat doen?
Tijdens de training Doorbreek je Blokkades gaan we uitgebreid aan de slag met het Transformatiemodel om jou bewuster te laten worden van jezelf (als coach). Je ontdekt op welke laag je (onbewust) nog niet waarneemt en welke mogelijkheden er hier nog voor je liggen. Wil je zelf als coach met dit model aan de slag? Meld je dan aan voor de training Transformaties Begeleiden. Deze training is voor iedereen die bij SchoolvoorCoaching een leergang heeft afgerond.
Tekst: Shirley de Koster
