Door Caroline Linssen
Zelfstandig opleider en internationaal trainer Anton de Kroon werkt gelieerd aan het Bert Hellinger Instituut Nederland, kenniscentrum voor systemisch werk en opstellingen. In zijn werk wil hij overbrengen hoe je door een andere manier van vragen stellen een coachee veel sneller inzicht kan geven in de kern van het probleem. Zonder te oordelen, door in te sluiten en ‘ja’ te zeggen.
Waar komt jouw band met systemisch werken vandaan?
“Het boek ‘Love’s hidden symmetry’ van Bert Hellinger gaf me een andere manier van kijken die ik daarna ook vond in het werken met opstellingen. Als organisatieadviseur hoopte ik daar veel mee te kunnen doen in mijn werk. Helaas wilde ik er doorgaans meer mee dan mijn klanten. Toen ben ik mijn ervaringen vanuit opstellingenwerk gaan gebruiken om advies- en coachgesprekken meer open te maken. Over adviesgesprekken heb ik met Siebke Kaat een boek geschreven, ‘Systemisch adviseren’. In ‘Ervaringen van een systemisch coach’ beschrijf ik 25 van mijn coachgesprekken waar ik op reflecteer. Had ik beter iets anders kunnen zeggen of vragen? Collega’s die meelazen hebben me ook op andere mogelijke sporen gewezen die ik niet had gebruikt. Zo kunnen lezers met mij mee-leren hoe ik mijn eigen handelen toets.”
Wat is de essentie van een systemisch coachgesprek?
“Iemand ervaart een probleem. Ook al wil je dat probleem niet, waarschijnlijk was het ooit een oplossing. En datgene wat ooit dienstbaar was voor je, wil niet dat je daar tegen vecht. Het vraagt om erkenning. Die insluitende beweging is het kenmerk van systemisch werken. De beweging zit erin dat je het oude omarmt doordat je erkent wat het je gebracht heeft. Pas dan ontstaat de mogelijkheid om het nu anders te gaan doen.”
Is systemisch speedcoachen zoiets als speeddaten met een coachee?
“Het gaat me niet om snelheid in coaching, maar systemisch coachen levert wel snelheid op! Ik was gewend om gesprekken van anderhalf uur te hebben. Nu duren de meeste niet veel langer dan een half uur, en vaak zijn ze eenmalig. Dat is geen doel maar een bijkomend resultaat. ‘Ik krijg van mijn baas altijd vervelende klusjes’ is een voorstelbare coachvraag. Dan ga ik niet in op die baas en die klusjes, maar vraag of de coachee dit misschien al zijn hele leven heeft. Het was bijvoorbeeld een goede oplossing om thuis ‘ja’ te zeggen tegen vervelende klusjes terwijl je zus niets deed. Daarmee bewees je aan je ouders dat je een lief kind was, om zo hun liefde te winnen. Binnen een paar minuten ben je dan bij de essentie en kun je snel naar het besef toe dat dat nu niet meer nodig is. Wat er daarna gebeurt, is aan de cliënt. Ik ben er heel alert op dat ik niet de expert word over wat iemand anders moet doen. Ik bied een nieuw perspectief en nodig de cliënt uit om zo te kijken. Als hij deze basisbeweging gevoeld heeft, kan hij zelf verder met dat nieuwe inzicht. Op de cover van mijn boek staat een open hand met een sleutel. Het is aan de ander of hij die pakt. Iemand kan immers ook goede redenen hebben om een probleem te houden.”
Hoe pak je een workshop aan?
“Ik wil iets laten zien van de systemische basishouding ‘niet oordelen maar insluiten’. En hoe je iemand van een nee-beweging naar een ja-beweging kan laten komen door uit de inhoud te blijven en de coachee volstrekt te accepteren in wie hij is en wat hij doet. Je hoort wel eens: ‘Als ik jou was zou ik zus of zo doen.’ Maar als ik jou was, zou ik het precies hetzelfde doen als jij! Je weet het als coach echt niet beter, maar je kunt wel vanuit een grotere context kijken. We doen oefeningen, bijvoorbeeld om je eigen oordelen onder ogen te zien en een plek te geven: of je naar een workshop komt als bezoeker, nieuwsgierige of omdat je je punten moeten halen, bepaalt hoe jij binnenkomt. Voor mij is dat allemaal welkom. Het leukste vind ik dieper ingaan op coachingsvragen, en dan met zijn allen reflecteren op wat ik gedaan heb. Dat vind ik een boeiende manier van leren, ook voor mezelf.”
Zou je jouw inspiratiebron met ons willen delen?
“Als ik van iemand volstrekt zou kunnen begrijpen dat hij haat zou voelen en zou uitsluiten, dan is het Nelson Mandela. Wat hem en zijn volk allemaal aangedaan is! Zijn iedereen en alles insluitende beweging is een bron van energie voor mij. En verder is het motto ‘er is wat er is’ voor mij sturend in dit alles. Dat is wat anders dan ‘het is wat het is’ want dat heeft iets te veel de lading van jammer dan. ‘Er is wat er is’ is een volledig ja. Als je tegen iets in jezelf vecht, ben je altijd de verliezer. Als je alles kunt insluiten, win je altijd.”
Meer informatie:
Uitgeverij Het Noorderlicht:
Ervaringen van een systemisch coach - Boek van Anton de Kroon
Systemisch adviseren - de organisatie als levend systeem - Boek van Siebke Kaat & Anton de Kroon
Interesse in een workshop die aansluit op dit onderwerp? Bekijk de Workshop Rake Vragen van Siets Bakker.
